تحول جغرافیا به عنوان علمی میان رشته ای

Authors

حسن افراخته

استاد جغرافیا، گروه جغرافیای دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.

abstract

جغرافیا به عنوان علم تحلیل فضایی پدیده ها مبتنی بر سه هدف اصلی است: مطالعه ساختارهای فضایی، بررسی نظم مکانی _ فضایی فعالیت های اقتصادی، اجتماعی و تحقیق روابط و عملکردهای فضایی از طریق سطح بندی سلسله مراتبی سکونت گاه های شهری و روستایی. در نهایت نمود کاربردی جغرافیا یا «برنامه ریزی فضایی» به اصلاح ساختارهای فضایی، انتظام مکانی _ فضایی فعالیت ها و نظم بخشی روابط و عملکردهای فضایی می پردازد. در این نظم فضایی بین ساختار و کارکرد پیوستگی تعاملی وجود دارد. علم به وسیله انقلاب الکترونیکی، ساختاری شبکه ای و پیچیده پیدا کرده که به «علم موج سومی» موسوم است و مطالعات تخصصی گسترش یافته است. مطالعه «تخصصی» سبب می شود که شناخت و درک عمیقی از موضوع مورد بررسی حاصل آید، اما این عمق همواره «نقطه ای» باقی مانده و آن کاربردها نیز می توانند آسیب زا باشند، زیرا در ترکیب با سایر ابعاد زندگی انسانی تنظیم نشده است. چنین علمی نمی تواند نیازهای زندگی انسان را تأمین و در حل مسائل مفید باشد. هدف مقاله حاضر تجزیه و تحلیل دانش جغرافیا به عنوان نظمی میان رشته ای است. تحقیق مبتنی بر تحلیل محتوای کیفی است. نتیجه نشان می دهد، تحقیقات جغرافیایی خصلت بین رشته ای دارد در غیر این صورت نمی تواند مسائل پیچیده جهان کنونی را تبیین کند. جغرافیا می تواند هم از دستاوردهای علوم دیگر از جمله آمار، ریاضی، اقتصاد، جامعه شناسی، تاریخ و روان شناسی بهره ببرد، هم خدمات متقابلی به آنها ارائه و خود به شکوفایی برسد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحول جغرافیا به‌عنوان علمی میان رشته‌ای

جغرافیا به‌عنوان علم تحلیل فضایی پدیده‌ها مبتنی بر سه هدف اصلی است: مطالعه ساختارهای فضایی، بررسی نظم مکانی _ فضایی فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی و تحقیق روابط و عملکردهای فضایی از طریق سطح‌بندی سلسله مراتبی سکونت‌گاه‌های شهری و روستایی. در نهایت نمود کاربردی جغرافیا یا «برنامه‌ریزی فضایی» به اصلاح ساختارهای فضایی، انتظام مکانی _ فضایی فعالیت‌ها و نظم بخشی روابط و عملکردهای فضایی می‌پردازد. در ای...

full text

سیر تحول از علوم رشته ای تا علوم میان رشته ای و علوم یکپارچه

از نظرارسطو و فلاسفۀ اسلامی و فلاسفۀ قرون وسطی همۀ علوم زیر چتر فلسفه قرار می گرفت و فلسفه عمدتاً به فلسفۀ نظری و فلسفۀ عملی تقسیم می شد ، که فلسفۀ نظری شامل متافیزیک ، ریاضیات و طبیعیات بود. قبل از تکون علم جدید، دانشمندان درپی آن بودند که تصویر یکسانی از کل جهان به‌دست آورند. تمام بخش‌های دانش، بایستی در یک چارچوب کل‌نگرانۀ فلسفی قرار می‌گرفت. پس از تکون علم جدید کم­کم فلسفه های تجربه­گرا ، که...

full text

جایگاه نظام علمی گردشگری: از رویکرد رشته ای تا میان رشته ای

انسان برای سهولت مطالعه­ی جهان به طبقه­بندی دانش پرداخته و این طبقه­بندی امکان انباشت و بازیابی دانش را برای وی فراهم می­کند. قرارگیری انواع دانش در مرزهای مشخص به تدریج رشته­های دانشگاهی را برای مطالعه­ی نظام­مند پدیده­های جهان به وجود آورده است. گردشگری، به عنوان یکی از پدیده­های دنیای معاصر، موضوعی پیچیده و چندوجهی است که بررسی آن عبور از مرزهای رشته­های رایج دانشگاهی و اتخاذ رویکرد تلفیقی ر...

full text

توسعه دانش حسابداری:حسابداری به عنوان یک رشته علمی در دانشگاه

َچکیده ویژگی‏های دائماً در حال تغییر حسابداری و عوامل و وقایع موثر بر آن، مدت‏هاست مورد توجه دانشگاهیان،‌محققان و مجامع حسابداری بوده است. دنیای حسابداری در آخرین سال‏های قرنی که نام‏ها و اطلاق‎های زیادی به خود گرفته، در روند انتقالی سریعی قرار دارد. محیط آن در سه دهه گذشته دچار تغییرات، انتقادات دل‏سوزانه و گاه کینه‏توزانه‏ای بر ماهیت وجودی حسابداری وارد شده است. هدف این مقاله بررسی جایگاه و ماه...

full text

راهکار همگرایی رشته های علمی در مطالعات میان رشته ای

تحولات جدید دهه های اخیر باعث شده تا مطالعات مشارکتی و میان رشته ای از سوی پژوهشگران و نهادهای پژوهشی مورد توجه قرار گیرد. به واسطة ضرورت جامع نگری در حل مسائل و فهم پیچیدگی و چند بعدی بودن مسائل پیش روی محققان، این ایده شکل گرفته که اگر پژوهشگران یک رشتة علمی برای حل مسائل مهم بر اساس روش تخصصی خود، بدون کمک گرفتن از متخصصان سایر رشته های علمی به ارائة راه حل اقدام کنند- به خصوص در پژوهش های م...

full text

موج چهارم تحول در فضای علمی دانشگاه (نگاهی میان رشته ای)

مسوولیت دانشگاه ها در امر توسعه سرمایه های انسانی با هدف حل مسایل روز، با مشکل روبرو شده و دانش آموختگان آموزش عالی در چارچوب تقسیم کار موجود، پاسخگوی نیازهای جامعه ایدئولوژیک ایران نیستند. این مقاله با هدف تبیین تحول در دانشگاه ها و ضرورت توجه به مطالعات میان رشته ای در جهت پاسخگویی به عدم کارآمدی ساختار اقتصادی به تحریر درآمده است. پوشش منطقی پیوند میان رشته ای به منظور انسجام تخصص های جدید، ...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی

جلد ۸، شماره ۲، صفحات ۱۱۹-۱۳۲

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023